HLV Mai Đức Chung là ai? Tiểu sử, cuộc đời và sự nghiệp của HLV trưởng ĐT bóng đá nữ Việt Nam

HLV Mai Đức Chung vừa cùng ĐT Việt Nam bảo vệ thành công Huy chương vàng SEA Games. Trước đó, ông giúp ĐT nữ Việt Nam giành quyền tham dự World Cup nữ 2023. Đây là lần đầu tiên bóng đá nước nhà hiện diện tại một vòng chung kết World Cup.

Những thành tích ấn tượng trên càng củng cố vị thế huyền thoại của bóng đá Việt Nam nói riêng và bóng đá Đông Nam Á nói chung của vị ‘thuyền trưởng’ có biệt danh ‘xe ca’.

Vậy HLV Mai Đức Chung là ai? Tiểu sử, cuộc đời và sự nghiệp của vị HLV trưởng đầy thành công của ĐT bóng đá nữ Việt Nam ra sao?

1. Tiểu sử HLV Mai Đức Chung

HLV Mai Đức Chung sinh ngày 21/6/1951 (71 tuổi) tại làng hòa Ngọc Hà, Hà Nội nhưng quê gốc của ông là Hưng Yên. Ông là con thứ 2 trong gia đình có 6 chị em. Thuở nhỏ, ông thường xuyên tới sân vận động Hàng Đẫy xem bóng đá (mẹ ông làm việc tại đây).

Những trận đấu tại đây, đặc biệt là các cuộc đối đầu của đội tuyển miền Bắc Việt Nam với các đội bóng thuộc khối xã hội chủ nghĩa như Trung Quốc, CHDCND Triều Tiên, Mông Cổ… đã khơi dậy niềm đam mê bóng đá trong ông từ sớm.

Năm 1964, ông Chung thi vào lớp dự bị văn hóa của Đại học Thể dục - Thể thao Từ Sơn. Ông tốt nghiệp năm 1972.

Ông Mai Đức Chung chính thức ‘bén duyên’ với bóng đá từ năm 1975 khi thi đấu cho CLB Xe ca Hà Nội. Kể từ đó tới nay, ông Chung miệt mài cống hiến cho bóng đá Việt Nam trên nhiều vai trò (cầu thủ, trợ lý HLV, HLV trưởng…) và viết nên nhiều trang sử cho bóng đá nước nhà.

2. Sự nghiệp của ông Mai Đức Chung

2.1 Sự nghiệp cầu thủ

Sự nghiệp cầu thủ của ông Mai Đức Chung không gói gọn trong vòng 1 thập kỷ: từ 1975 tới 1984. Trong khoảng thời gian này, ông Chung thỉ thi đấu cho hai CLB (Xe ca Hà Nội và Đường sắt Việt Nam). Ông cũng khoác áo ĐT Việt Nam từ năm 1981 cho tới khi giải nghệ.

Mai Đức Chung là một cầu thủ có thể chơi bóng ở nhiều vị trí. Ông thi đấu ở vị trí là tiền vệ hoặc tiền đạo nhưng khi cần cũng có thể trở thành một hậu vệ.

Khởi đầu sự nghiệp cầu thủ, ông nhận được nhiều lời mời chào của các CLB danh tiếng thời đó như Tổng cục Đường sắt, Công an Hà Nội... Tuy nhiên ông lại nhận lời về đá cho một câu lạc bộ ở hạng dưới và có phần ít tên tuổi hơn: Xe ca Hà Nội. Biệt danh Chung ‘xe ca’ từ đó mà được hình thành.

Đến tháng 9 năm 1975, ông nhận lời về thi đấu cho Tổng cục Đường sắt và gắn bó cùng CLB này cho đến khi giải nghệ. Cùng với Tổng cục Đường sắt, ông đã chinh phục chức vô địch quốc gia lần đầu tiên vào năm 1980. Ông được triệu tập vào đội tuyển quốc gia từ năm 1981.

Ông Chung cũng là cầu thủ hiếm hoi vinh dự có mặt trong trận cầu ‘Bắc Nam sum họp một nhà’ diễn ra vào ngày 7/11/1976 tại sân Thống Nhất (TP.HCM). Đây là màn so tài giữa đại diện 2 miền là Tổng cục Đường sắt (miền Bắc) và Cảng Sài Gòn (miền Nam).

Đầu năm 1984, ông quyết định từ giã sự nghiệp cầu thủ.

2. Sự nghiệp huấn luyện

Sự nghiệp huấn luyện của HLV Mai Đức Chung hết sức phong phú. Ông dẫn dắt ĐT nữ Việt Nam, từng làm trợ lý cho HLV Alfred Riedl tại ĐT Việt Nam, từng đảm nhận vai trò HLV trưởng tạm quyền ĐT Việt Nam, dẫn dắt các đội tuyển trẻ Việt Nam cũng như từng dẫn dắt một số CLB.

2.2.1 Cấp độ CLB

Ngay sau khi giải nghệ, HLV Mai Đức Chung bước vào con đường huấn luyện. Ông dẫn dắt đội Trẻ Tổng cục Đường sắt và giúp đội vô địch Giải bóng đá trẻ toàn quốc 1984. Từ năm 1985, ông Chung trở thành HLV trưởng đội một Tổng cục Đường sắt. Ông liên tục giữ vai trò này cho tới năm 1999.

Trong giai đoạn 2000-2002, HLV Mai Đức Chung dẫn dắt CLB ACB (nay là Hà Nội FC). ACB khi ấy chính là sự chuyển tiếp của Đường sắt Việt Nam.

Tháng 5/2009, ông Chung được bổ nhiệm làm HLV trưởng CLB B.Bình Dương. Ông giúp B.Bình Dương vào tới bán kết AFC Cup năm đó. Đây là thành tích tốt nhất của một CLB thuộc V.League tại đấu trường châu lục cho tới năm 2019 (Hà Nội FC lọt vào trận chung kết Liên khu vực).

Tháng 4/2010, HLV Mai Đức Chung rời B.Bình Dương. Một thời gian sau, ông trở thành HLV trưởng CLB Navibank Sài Gòn. Dưới sự dẫn dắt của ông, Navibank Sài Gòn đã giành chức vô địch Cúp Quốc gia mùa 2011.

Tháng 2/2013, ông Chung thay HLV Triệu Quang Hà dẫn dắt CLB Thanh Hóa. Tới năm 2014, ông rời CLB này khi V.League 2014 chỉ còn 3 vòng đấu. Thanh Hóa mùa đó kết thúc ở vị trí thứ 3 với phần lớn điểm số có được dưới sự dẫn dắt của HLV Mai Đức Chung.

Năm 2015, ông trở lại dẫn dắt B.Bình Dương vào giữa mùa. Ông giúp đội chủ sân Gò Đậu kết thúc mùa đó theo cách đầy thành công: vô địch cả V.League lẫn Cúp Quốc gia. Đây là chức vô địch V.League đầu tiên và duy nhất trong sự nghiệp của HLV Mai Đức Chung.

2.2.2 Cấp độ đội tuyển

HLV Mai Đức Chung dành nhiều thời gian để gắn bó với các đội tuyển Việt Nam, đặc biệt là ĐT nữ. Bên cạnh đó, ông cũng từng đảm nhận vai trò trợ lý.

2.2.2.1 Trợ lý

Trong thời gian dài, Mai Đức Chung giữ chức vụ trợ lý số 1 cho huấn luyện viên Alfred Riedl ở ĐT Việt Nam. Năm 2007, khi ông Alfred Riedl trải qua ca phẫu thuật ghép thận, ông đã dẫn dắt ĐT Olympic Việt Nam.

Tại đây, ông cùng ĐT Olympic Việt Nam giành được một số chiến thắng trước các đối thủ Tây Á như Liban và Oman tại vòng loại Olympic Bắc Kinh 2008. Ở giai đoạn cuối của vòng loại Olympic, HLV Riedl đã giao cho ông quyền chỉ đạo đội tuyển Olympic trong 3 trận đấu cuối cùng.

Ông chung cũng là trợ lý cho HLV Alfred Riedl tại Asian Cup 2007. ĐT Việt Nam thi đấu thành công tại giải đấu diễn ra trên sân nhà và vào tới vòng tứ kết. Đây cũng là lần đầu tiên ĐT Việt Nam vượt qua vòng bảng của một vòng chung kết Asian Cup.

2.2.2.2 HLV đội tuyển trẻ

HLV Mai Đức Chung trở thành HLV trưởng ĐT U23 Việt Nam thay cho ông Riedl sau trận bán kết SEA Games 2007. Ông dẫn dắt ĐT U23 Việt Nam so tài cùng U23 Singapore trong trận tranh Huy chương đồng.

Tới năm 2008, ông Chung được bổ nhiệm làm HLV trưởng ĐT U22 Việt Nam. Tháng 10 năm đó, ông cùng ĐT U22 Việt Nam giành Cúp Merdeka 2008 tại Malaysia (hòa đội tuyển quốc gia Malaysia 0-0 sau 2 hiệp phụ và thắng 6-5 trên chấm luân lưu).

Cuối tháng 1/2012, ông Chung ‘xe ca’ được bổ nhiệm làm HLV trưởng ĐT U19 Việt Nam. Tuy nhiên, ông chỉ đảm nhận vai trò này trong một thời gian không dài.

2.2.2.3 ĐT Việt Nam

Năm 2017, ông Chung được bổ nhiệm làm HLV trưởng tạm quyền ĐT Việt Nam thay cho HLV Nguyễn Hữu Thắng. Đây là quãng thời gian mà ĐT Việt Nam thực sự gặp khó khi bị loại ngay từ vòng bảng nội dung bóng đá nam của SEA Games 2017.

HLV Mai Đức Chung giúp ĐT Việt Nam toàn thắng 2 lượt trận trước Campuchia tại vòng loại Asian Cup 2019. Với 6 điểm từ Campuchia, ĐT Việt Nam vươn từ vị trí thứ 3 lên vị trí thứ 2, bằng điểm với đội dẫn đầu là Jordan nhưng thua về chỉ số phụ.

Tới tháng 10/2017, Liên đoàn bóng đá Việt Nam (VFF) bổ nhiệm ông Park Hang Seo làm HLV trưởng ĐT Việt Nam. Điều này đồng nghĩa với việc ông Chung một lần nữa hoàn thành xuất sắc vai trò ‘chữa cháy’.

2.2.2.4 ĐT nữ Việt Nam

HLV trưởng ĐT nữ Việt Nam là vai trò mà ông Chung hoàn thành xuất sắc hơn cả. Trong một thời gian dài, HLV Mai Đức Chung giúp ĐT nữ Việt Nam lần lượt chinh phục những đỉnh cao mới.

Năm 1997, Mai Đức Chung được bổ nhiệm làm HLV trưởng ĐT nữ Việt Nam. Ông trở thành vị HLV trưởng đầu tiên của ĐT bóng đá nữ nước nhà.

Gần như ngay lập tức, ông Chung giúp ĐT nữ Việt Nam gặt hái được hành công: vô địch giải tiền SEA Games 1997 và Huy chương đồng SEA Games 1997. Tiếp đến, ông cùng đội tuyển chinh phục 2 Huy chương vàng SEA Games (2003 và 2005) trước khi nghỉ dẫn dắt tuyển nữ trong một thời gian dài.

Năm 2014, để chuẩn bị cho tuyển nữ dự ASIAD, VFF đã mời ông Chung trở lại. ĐT nữ Việt Nam do ông dẫn dắt đã tạo nên bất ngờ lớn khi lần đầu tiên vào tới bán kết một kỳ ASIAD. Đội kết thúc ở vị trí thứ tư chung cuộc.

Những thành công tiếp đó của ông với đội tuyển nữ bao gồm: 3 Huy chương vàng SEA Games liên tiếp (2017, 2019 và 2022) cùng một lần vô địch AFF Cup (vào năm 2019). Chỉ tính riêng tại SEA Games, ông Chung đã góp công đến 5 trong tổng số 7 Huy chương vàng của bóng đá nữ Việt Nam cho tới thời điểm hiện tại.

Đầu năm 2022, HLV Mai Đức Chung đạt tới đỉnh cao sự nghiệp dẫn dắt ĐT nữ Việt Nam. Ông cùng toàn đội chinh phục thành công suất tham dự vòng chung kết World Cup 2022.

Đây là lần đầu tiên trong lịch sử một ĐT bóng đá quốc gia Việt Nam nói chung và ĐT nữ nói riêng được tranh tài tại một giải đấu thế giới. Đáng nói hơn, thành quả này lại đến khi ĐT nữ Việt Nam gặp nhiều tổn thất lớn về lực lượng trong giai đoạn trước và xuyên suốt giải đấu do những ảnh hưởng từ đại dịch COVID-19.

Sau khi đạt thành tích vô tiền khoáng hậu cùng đội tuyển nữ, HLV Mai Đức Chung bất ngờ bày tỏ nguyện vọng thôi dẫn dắt đội tuyển. Thời điểm xin rút lui, ông đã ngoài 70 tuổi và tự nhận mình không còn phù hợp với việc phải chịu áp lực tại mỗi trận đấu hay giải đấu quan trọng.

2.4 Phong cách huấn luyện

Lối chơi của các CLB hay đội tuyển Việt Nam do HLV Mai Đức Chung dẫn dắt hết sức đa dạng. Đa dạng như chính vị trí của ông khi còn là cầu thủ.

Các đội do ông Chung ‘xe ca’ dẫn dắt có thể phối hợp, ban bật một cách nhuần nhuyễn. Khi cần bảo vệ thành quả, các đội đều đủ khả năng phòng ngự với quân số đông bên phần sân nhà. Bên cạnh lối đá theo kiểu áp đặt, các đội cũng có thể thi đấu theo kiểu phòng ngự - phản công và tạo ra bất ngờ cho các đối thủ.

Trong suốt sự nghiệp, ông Chung đặc biệt quan tâm tới vấn đề chuyển giao thế hệ. Ông không ngần ngại trao cơ hội cho các cầu thủ trẻ. Sự xuất hiện thường xuyên của Nguyễn Thị Thanh Nhã trong những giải đấu gần đây hay Châu Thị Vang, Trần Thị Thu Xuân, Phạm Thị Lan Anh, Nguyễn Thị Trúc Hương… tại AFF Cup nữ sắp tới là các ví dụ tiêu biểu.

Ông Chung luôn tạo ra sự gần gũi thân thiết với các cầu thủ. Mối quan hệ ấy đã vượt ra khỏi mối quan hệ thuần túy giữa cầu thủ - huấn luyện viên. Các cựu tuyển thủ và những thành viên hiện tại thường gọi ông là ‘bác Chung’ hay ‘bố Chung’…

3. Đời tư của HLV Mai Đức Chung

Sôi nổi ngoài đường pitch, tận tụy với công việc và toàn đội nhưng đời tư của HLV Mai Đức Chung lại ít được giới mộ điệu biết đến. Ông kết hôn với bà Phạm Thị Ngọc Uyển (sinh năm 1952) vào năm 1977 - thời điểm ông thi đấu cho Đường sắt Việt Nam. Bà Uyển là một giáo viên tiểu học (nay đã về hưu).

Cả hai có hai con trai, một trong số ấy là Mai Quang Hưng (sinh năm 1981). Anh Hưng là cựu tuyển thủ của đội Việt Nam, cùng lứa với những Dương Hồng Sơn, Nguyễn Huy Hoàng hay Nguyễn Việt Thắng…

Theo những chia sẻ mới đây với Thethao.vn, HLV Mai Đức Chung luôn về sum họp cùng gia đình mỗi khi hoàn thành các giải đấu của đội tuyển. Ông Chung thích các món ăn do vợ nấu, đặc biệt là canh măng.

Vị ‘thuyền trưởng’ 71 tuổi cũng dành sự cảm thông lớn lao cho vợ cùng các con bởi họ thường xuyên thiếu vắng ông mỗi khi ông xa nhà thi đấu hoặc huấn luyện. ‘Làm vợ huấn luyện viên còn vất vả hơn làm vợ bộ đội”, ông bộc bạch.

HLV Mai Đức Chung đặc biệt giản dị. Mỗi khi toàn đội tập trung tại Hà Nội, ông thường tự mình gói ghém hành lý và di chuyển bằng xe máy chứ hiếm khi sử dụng xe của VFF.

DANH HIỆU VÀ THÀNH TÍCH CỦA HLV MAI ĐỨC CHUNG

- B.Bình Dương

V.League: Vô địch (2015); Á quân (2009)

Cúp Quốc gia: Vô địch (2011)

- NaviBank Sài Gòn

Cúp Quốc gia: Vô địch (2011)

- U22 Việt Nam

Merdeka Cup: Vô địch (2008)

- ĐT nữ Việt Nam

SEA Games: Huy chương vàng (2003, 2005, 2017, 2019 và 2022)

AFF Cup nữ: Vô địch (2019)

ASIAD: Hạng 4 (2014)

Vượt qua vòng loại World Cup nữ 2023

Một số thành tích tiêu biểu

- HLV tiêu biểu Việt Nam 2005

- Huân chương Lao động hạng Nhì (năm 2019)

- Huân chương Lao động hạng Nhất (năm 2022)